120. Osmanlı'da Şehir Turizmi
Osmanlı'nın erken dönemlerinden beri önemli ticaret yolları üzerinde bulunan Bursa, kimi tarihçilere göre imparatorluk sınırları içinde kapitalist ilişkilere erken giren Osmanlı şehirlerinden biridir. On dokuzuncu yüzyıla gelindiğinde Bursa'da sanayileşme yönünde değişmeye başlayan üretim ilişkileri ve imparatorluğu boydan boya sarmaya başlayan Batılılaşma etkisi Bursa'da, Osmanlı'nın ticari ilişkileri yoğun diğer pek çok kentinde olduğu gibi, tüketim alışkanlıklarının da yavaş yavaş değişmeye başlamasına yol açtı. Bu podcastimizde İsmail Yaşayanlar "Osmanlı Dönemi Bursa Otelleri"çalışmasıyla 19. yüzyıl Bursa'sında gözlemlenebildiği şekliyle, imparatorluğun kimi kentlerinde değişen ve gelişen bu yeni tüketim alışkanlıklarının "turizm" boyutuna dikkat çekiyor.
MP3 File
İsmail Yaşayanlar, Uludağ Üniversitesi Tarih Bölümü doktora öğrencisidir. Yaşayanlar'ın "Osmanlı Dönemi Bursa Otelleri" isimli çalışması 2012 yılı Yılmaz Akkılıç Bursa Araştırmaları Ödülü'nü aldı. (
bknz. academia.edu)
Elçin Arabacı, Georgetown Üniversitesi Tarih Bölümü doktora öğrencisidir. Halen ondokuzuncu yüzyılda Bursa'da sivil toplum üzerine doktora araştırmasını sürdürmektedir. (
bknz. academia.edu)
GÖRSELLER
![]() |
| 1880’lerde Fransız sigorta şirketi tarafından hazırlanan haritada Hotel Bellevue |
![]() |
| Hotel Bellevue (Sébah & Joaillier) |
![]() |
| Hotel Bellevue’ye ait reklam |
![]() |
| Hotel Splendid (Kartpostal) |
![]() |
Abdülkadir Kadri’nin Bursa Rehberi adlı eserinde
Hotel Splendid’e ait tanıtım |
![]() |
| Hotel Splendid’de konaklayan Salarüddevle Kaçar’a ait fatura (BOA., DH.EUM. 2. ŞB., 19/13, 14 Cumadelahire 1334 [19 Mart 1916]) |
![]() |
| 1880’lerde Fransız sigorta şirketi tarafından hazırlanan haritada Hotel d’Anatolie |
![]() |
| Hotel d’Anatolie (Kartpostal) |
![]() |
| Hotel d’Anatolie bahçesinde yemek (Anonim) |
![]() |
| Hotel d’Anatolie’den gönderilmiş bir mektup zarfı |
![]() |
| Mustafa Suat’ın Musavver Rehber-i Seyyahin adlı eserinde Hotel d’Anatolie’ye ait reklam |
![]() |
| Hotel Continental (Kartpostal) |
![]() |
| Şark Oteli (Raif Kaplanoğlu Arşivi) |
SEÇME KAYNAKÇAAbdülkâdir Kadri, Bursa Rehberi, Bursa: Hilâl-i Muîn Matbaası, 1913
Ahmed Tevfik, Hudâvendigâr Vilâyeti Dâhilinde Velosiped ile Bir Cevelân, İstanbul:
Yovanaki Penayotidis Matbaası, 1316
BARKLEY, Henry C., A Ride Through Asia Minor and Armenia, London: John Murray,
1891
BEAUFORT, Emily A., Egyptian Sepulchres and Syrian Shrines Including A Visit to
Palmyra, London: Macmillan & Co., 1874
BEAUMONT, Adalbert De, Voyage en Asie Mineure-I: Brousse, Vol. I, Paris: Gide et J.
Baudry, 1852
BERNARD, C.A., Les Bains De Brousse en Bithynie (Turqui ed’Asia), Constantinople:
Mille Freres, 1842
BURGESS, Richard, Greece and Levant or Diary of a Summer’s Excursion in 1834 with
Epistolary Supplements, Vol. II, London: Longman, 1835
CARLISLE, George William Frederick, Diary in Turkish and Greek Waters, Ed. C.C.Felton, Boston: Hickling-Swan and Brown, 1855
DASKALOV, Petır, Bulgar Gözüyle Bursa, Haz.Hüseyin Mevsim, İstanbul: Kitap Yayınevi, 2009
DAVEY, Richard, The Sultan and His Subjects, London: Chatte and Windus, 1907
De Paris A Constantinople, Collection Des Guides Joanne, Paris: Librairie Hachette, 1902
DELBEUF, Régis, De Constantinople A Brousse Et a Nicée, Constantinople: 1906
DUTEMPLE, Edmond, En Turquie D’Asie, Notes De Voyage En Anatolie, Paris: G. Charpentier, 1883
DOSTOĞLU, Neslihan, Osmanlı Döneminde Bursa - 19. Yüzyıl Ortalarından 20. Yüzyıla
Bursa Fotoğrafları, Antalya: AKMED Yayınları, 2001
ELSTON, Roy, The Traveller’s Handbook for Constantinople, Gallipoli and Asia Minor,
London: Thos. Cook and Son, 1923
ERDER, Leila Thayer, The Making of Industrial Bursa: Economic Activity and Population
In A Turkish City 1835-1975 [Yayınlanmamış Doktora Tezi], New Jersey:
Princeton University, 1976
Fatma Fahrünnisa Hanım, “Hüdâvendigâr Vilâyetinde Kısmen Bir Cevelân”,
Seyahatnâmelerde Bursa, Haz. Nurşen Günaydın ve Raif Kaplanoğlu, Bursa: Bursa
Ticaret Borsası Yayını, 2000, ss.186-201
GALLENGA, A., Two Years Of The Eastern Question, Vol. II, London: Samuel Tinsley,
1877
HAMMER, Joseph von, Umblick Auf Einer Reise von Constantinopel Nach Brussa und
Dem Olympos und Von De Zurück Über Nicäa und Nicomedien, Pesth: Adolph
Hartleben, 1818
HAWLEY, Walter A., Asia Minor, London: John Lane The Bodley Head, 1918
HUMANN, Karl, Otto Puchstein, Reisen in Kleinasien und Nordsyrien, Berlin: Verlag von
Dietrich Reimer, 1890
JOUANNİN, M.J.M., Turquie, Paris: Firmin Didot Freres, 1840
KINÇOV, Vasil, Bulgar Gözüyle Bursa, Haz.Hüseyin Mevsim, İstanbul: Kitap Yayınevi,
2009
LATOUR, Antonie de, Voyage de S.A.R. Monseigneur le Duc de Montpensier à Tunis, en
Egypte, en Turquie et en Grèce, Paris: Arthus Bertrand, 1881
LAUNAY, Marie De, Bonkowski Bey, Bursa ve Çevresi, Çev. Ahmed Ata, İstanbul:
Kırk Ambar Matbaası, 1881
MAC FARLANE, Charles, Turkey and Its Destiny, Vol. I-II, London: John Murray, 1850
MALTE, Nouvelles Annales des Voyages de la Géographie et de l’Historie, Vol. 5, Paris:
Bertrand, 1820
MARCOSSON, Isaac F., “Kemal Pasha”, The Saturday Evening Post, 20 October 1923
MARSBERG, Alexander Freiherrn von, Ein Sommer im Orient, Wien: Brade und Verlag
von Carl Gerald’s John, 1869
Miss Pardoe, The City of the Sultan and Domestic Manners of The Turks in 1836, Vol. II,
London: Henry Colburn Publishing, 1838
MONK, Charles James, The Golden Horn and Sketches in Asia Minor, Egypt, Syria and
The Hauroan, Vol. I, London: Richard Bentley, 1851
MURRAY, John(Ed.), A Handbook For Travellers in Turkey Describing Constantinople,
European Turkey, Asia Minor, Armenia and Mesopotamia, Third Edition, London:
John Murray, 1854
PERROT, Georges, Souvenirs D’un Voyage en Asie Mineure, Paris: Michel Levy Freres,
1864
PERTHES, M. Boucher De, A Constantinople Par L’Italie, La Sicile Et La Grece, Paris:
Treuttel Et Wurtz, 1855
PFEİFFER, Madame Ida L., Visit To The Holy Land, Egypt and Italy, Trans. H.W.
Dulcken, London: Ingrem-Cooke and Co., 1852
PHILLIPPSON, Alfred, Reisen und Froschungen im Westlichen Kleinasien, Vol. III,
Gotha: Justus Perthes, 1913
ROGERON, Gabriel, Souvenirs D’un Voyage en Orient, Paris: Alphese-Picard et Fils,
1900
SARISAMAN, Sadık, “Birinci Dünya Savaşı’nda Salarüddevle Olayı”, Atatürk
Üniversitesi Türkiyat Araştırmaları Enstitüsü Dergisi, S.2, 1995, ss.149-153
SCHNEİDER, Elisa Abott, Letters From Broosa-Asia Minor, Chambersburg: Samuel
Gutelius, 1846
TAYLOR, Bayard, The Lands of The Saracen On Pictures of Palestine, Asia Minor, Sicily
an Spain, New York: G.P. Putnam & Co., 1855
WALKER, Mary A., Eastern Life and Scenery With Excursions in Asia Minor, Mytilene,
Crete and Roumania, Vol. II, London: Chapman and Hall Limited, 1886
WALSH, Robert, A Residence at Constantinople During a Period Including The
Commencement, Progress and Termination of The Greek and Turkish Revolutions,
Vol. II, London: Frederic Westley and A.H. Davis, 1836
VIESSE, Auguste Frederic Louis de (Viesse) Mormont-Duc De Raguse, Voyage Du M. Le
Maréchal Duc De Raguse, Vol. II, Bruxelles: Societe Typograpique, 1837
Müzik: Müzeyyen Senar - Bursalı Mısın Kadifeli Gelin 
